یون پتاسیم
یون پتاسیم
پتاسیم (Potassium( با نماد شیمیایی K (از واژه kalium در لاتین نو) یک فلز قلیایی است و عدد اتمی آن ۱۹ میباشد. عنصر پتاسیم نرم و به رنگ نقرهای - سفید است در هوا به آسانی اکسید می شود و با آب به شدت واکنش میدهد و تولید گرما میکند و درنتیجه باعث شعلهور شدن هیدروژن و واکنش آن میگردد.
خواص
فلز قلیایی نرم با جلای نقره ای؛ سبکوزن؛ در هوای مرطوب بهسرعت اکسیده میشود، از این رو در نفت نگه داری میشود جرم حجمی۰٫۸۷۲؛ نقطه ذوب ۶۳ درجه سانتی گراد؛ نقطه جوش ۷۷۰ درجه سانتی گراد میل ترکیبی آن شدید است، خواص پتاسیم شبیه به سدیم است ولی میل ترکیبی آن شدیدتر است.
پتاسیم در بدن
پتاسیم یک یون مهم در بدن است، چون تغییرات جزئی آن میتواند action potentials را مختل کند و در نتیجه مشکلات عصبی و قلبی ایجاد میشود، سطح آن در خون بهدقت تنظیم میشود. بسیاری از آنتیبیوتیکها، از جمله آنکه توسط باکتری Bacillus brevis تولید میشود، عملکرد سلولها را با نشستن بر روی کانالهای یون مثبت مختل میکنند. در نتیجه یونهای +k و +Na اجازه پیدا میکنند از غشاء سلولی عبور کنند و بنابراین action potential مختل میشود.
پتاسیم در پلاسمای خون نسبتاً در سطح پائینی قرار دارد (معمولاً ۳٫۵ تا ۵٫۰ (mmol/L، ولی درون سلولها تجمع زیادی دارد در حدود (۱۰0 (mmol/L. سطوح پائین آن در خون هیپوکالمی (hypokalemia) و سطوح بالای آن هایپرکالمی (hyperkalemia) نام دارند. هر دو سطح پائین و بالا برای قلب خطرناکند. علائم کمبود آن در بدن شامل موارد زیر است: خستگی، خواب آلودگی، ضعف عضلانی، یبوست، نامنظمی ضربان قلب و تأخیر در تخلیه معدی. بهترین منابع غذایی پتاسیم؛ آرد سویا، لوبیا سفید، عدس، موز و اسفناج میباشد؛ ولی در بیشتر موادغذایی وجود دارد. رژیم غذایی غنی از کلسیم، پتاسیم و منیزیم و نیز محدود در سدیم باعث کاهش فشار خون بالا در افراد دچار فشار خون بالا میشود.
یکی از بهترین دوندگان زن (دوهای استقامت) به یک پزشک آمریکایی مراجعه میکند و دلیل افت کارایی خود را در ورزش را میپرسد. آزمایش خون او انجام میشود که تمامی فاکتورهای خونی طبیعی بودند، به غیر از پتاسیم موجود در خون که مقدار آن کم بود. بیشترین علت کمبود پتاسیم، تهوع میباشد ولی زن ورزشکار ادعا میکرد دچار تهوع نشدهاست. سپس از او خواسته شد ادرار خود را برای مدت یک روز جمعآوری کند. آزمایش ادرار نشان داد میزان پتاسیم موجود در ادرار او سه برابر حالت طبیعی بود که ثابت میکرد این فرد دچار پرخوری عصبی است و برای کنترل وزن خود، با فروبردن انگشت دست در گلویش عمداً میخواسته دچار تهوع شود تا غذاهای خورده شده را بالا آورده و وزنش افزایش نیابد. بعد از اینکه زن ورزشکار انجام این عمل را پذیرفت و دست از این کار برداشت در چندین مسابقهٔ دو برنده شد.
کلیهها و غدد عرق، هنگامیکه بدن دچار افت پتاسیم میشود، از اتلاف آن جلوگیری کرده و مقدار آن را در حد طبیعی نگه میدارند. به همین دلیل، کمبود پتاسیم بهندرت در ورزشکاران رخ میدهد. نیاز بدن به پتاسیم حتی با ورزش کردن طولانی در هوای گرم، با خوردن یک رژیم معمولی برآورده میشود، چون این عنصر در تمامی موادغذایی و به جز شکر تصفیه شده وجود دارد. مصرف داروهایی مثل دیورتیکها و کورتیکواستروئیدها میتوانند باعث کمبود پتاسیم در بدن شوند. همچنین اسهال و تهوع مکرر باعث کمبود آن میشود. در اسهال، پتاسیم بدن از طریق مدفوع و در تهوع از طریق استفراغ دفع میشود. هم در ورزشکاران و هم در افراد عادی، تهوع و استفراغ بیشترین علت کاهش پتاسیم خون و افزایش آن در ادرار میباشد.
ویژگیهای کلی | |
نام، نماد، عدد | پتاسیم، K، 19 |
تلفظ به انگلیسی | /poʊˈtæsiəm/ po-TAS-ee-əm |
نام گروهی برای عناصر مشابه | فلزات قلیایی |
گروه، دوره، بلوک | ۱, ۴, s |
جرم اتمی استاندارد | 39.0983 g·mol−۱ |
آرایش الکترونی | [Ar] 4s1 |
الکترون به لایه | 2, 8, 8, 1 |
ویژگیهای فیزیکی | |
حالت | جامد |
چگالی (نزدیک به دمای اتاق) | 0.862 g·cm−۳ |
چگالی مایع در نقطه ذوب | 0.828 g·cm−۳ |
نقطه ذوب | 336.53 K, 63.38 °C, 146.08 °F |
نقطه جوش | 1032 K, 759 °C, 1398 °F |
نقطه سه گانه | 336.35 K (63°C), kPa |
گرمای هم جوشی | 2.33 kJ·mol−1 |
گرمای تبخیر | 76.9 kJ·mol−1 |
ظرفیت گرمایی | 29.6 J·mol−۱·K−۱ |
وضعیت اکسید شدن | (strongly basic oxide) 1 |
الکترونگاتیوی | 0.82 (مقیاس پاولینگ) |
انرژی های یونش | نخستین: 418.8 kJ·mol−1 |
دومین: 3052 kJ·mol−1 | |
سومین: 4420 kJ·mol−1 | |
شعاع اتمی | 227 pm |
شعاع کووالانسی | 203±12 pm |
شعاع واندروالانسی | pm 275 |
ساختار کریستالی | body-centered cubic |
مغناطیس | paramagnetic |
مقاومت ویژه الکتریکی | (20 °C) 72 nΩ·m |
رسانایی گرمایی | (300 K) 102.5 W·m−1·K−1 |
انبساط گرمایی | (25 °C) 83.3 µm·m−1·K−1 |
سرعت صورت (سیم نازک) | (20 °C) 2000 m/s |
مدول یانگ | 3.53 GPa |
مدول برشی | 1.3 GPa |
مدول حجمی | 3.1 GPa |
سختی موس | 0.4 |
سختی برنیل | 0.363 MPa |
عدد کاس | 9/7/7440 |
منبع: wikipedia